Vragen over de ETHOS definitie en het waarom van de ETHOS telling
-
ETHOS staat voor ‘European Typology of Homelessness and Housing Exclusion’ en is in 2005 ontwikkeld. De benadering hanteert een definitie waarbij dakloosheid wordt gezien als een gebrek aan volwaardige huisvesting. Hierdoor wordt niet alleen feitelijke dakloosheid, maar ook een potentieel zeer grote groep mensen die geen veilig eigen (t)huis hebben meegenomen.
ETHOS Light is een afgeslankte versie van ETHOS, speciaal ontwikkeld door de EU als instrument om het aantal dak- en thuisloze mensen in kaart te brengen. Deze definitie wordt in Europa gezien als de best onderbouwde en meest gezaghebbende manier om dakloosheid te meten.
In de ETHOS telling worden verschillende groepen meegenomen:
- mensen die leven in de openbare ruimte;
- mensen in de noodopvang voor dakloze mensen;
- mensen in een tijdelijke opvang voor dakloze mensen;
- mensen die een instelling verlaten zonder vervolghuisvesting en mensen die langer in een instelling verblijven wegens gebrek aan passende vervolghuisvesting;
- mensen in niet-conventionele woonruimten vanwege een gebrek aan passende huisvesting (zoals auto, kraakpand, vakantiewoning);
- mensen die tijdelijk verblijven bij familie, vrienden of kennissen;
- mensen met dreigende huisuitzetting.
-
ETHOS definieert dakloosheid als het gebrek aan volwaardige, behoorlijke huisvesting. Een thuis voldoet aan drie criteria: fysiek, sociaal en wettelijk. Fysiek betekent dat de woning in goede staat is, met basisvoorzieningen zoals sanitair en bescherming tegen kou en regen. Sociaal betekent een plek met privacy waar je vrienden en familie kunt ontvangen. Wettelijk betekent dat er rechtsbescherming is, omdat je een huurcontract hebt en mensen niet zomaar bij je binnen mogen lopen. Ook kun je niet zomaar uit je huis worden gezet. Er is sprake van volwaardige, behoorlijke huisvesting als jouw thuis voldoet aan deze drie criteria. Binnen ETHOS Light word je geteld als dak- of thuisloos wanneer er sprake is van een gebrek op twee van de drie criteria.
-
Nee, ETHOS Light beschrijft categorieën van leefsituaties van dak- en thuisloosheid. Veel mensen zullen op straat slapen zien als erger dan in een noodopvang, of tijdelijk verblijf in een vakantiewoning beter dan in de maatschappelijke opvang. Toch is de ervaren ernst van de leefsituatie iets subjectiefs. Het telonderzoek doet daar geen uitspraak over. In alle categorieën van ETHOS Light is sprake van een leefsituatie van dak- en thuisloosheid.
-
ETHOS Light is ontwikkeld als instrument om het aantal dak- en thuisloze mensen in kaart te brengen. Deze inzichten zijn te gebruiken om vervolgens beleid op te maken of aan te passen. ETHOS Light is ontwikkeld als minimale classificatie van dakloosheid. Elke toepassing waarbij ETHOS Light in afgeslankte vorm wordt toegepast om cijfers te verkrijgen doet afbreuk aan het doel waarvoor ETHOS Light is ontwikkeld. Je neemt immers niet meer alle dak- en thuisloze mensen mee. Op basis van ETHOS Light tellingen is het wel mogelijk om diepgaander onderzoek te doen naar bepaalde leefsituaties of groepen die opvallen.
-
De ETHOS telling is op drie manieren anders dan de cijfers van het CBS. Ten eerste wordt in deze telling een bredere definitie gehanteerd (ETHOS Light) dan door het CBS. Naast mensen in de openbare ruimte en noodopvang, worden in deze telling bijvoorbeeld ook mensen geteld die vanwege een gebrek aan huisvesting verblijven in een stacaravan of auto, en mensen die verblijven bij vrienden, familie en kennissen. Ten tweede baseert het CBS zich op gemeentelijke databronnen. Hierbij worden kinderen, mensen ouder dan 65 en mensen zonder verblijfspapieren niet meegenomen. In de ETHOS telling worden alle mensen in een leefsituatie van dak- en thuisloosheid meegeteld. Ten derde is de methode verschillend. Het CBS maakt een schatting op basis van verschillende databronnen. De ETHOS telling maakt geen schatting maar is een daadwerkelijke telling.
-
Het is simpelweg niet mogelijk effectief beleid te formuleren gericht op het voorkomen en uitbannen van dakloosheid, als we niet weten wat we onder dakloosheid verstaan, hoeveel mensen het betreft en wie deze mensen zijn. Beleid bestaat dan uit aannames, vaak gebaseerd op vooroordelen. Voor grote groepen mensen die nu niet in beeld zijn, maar wel degelijk dak- of thuisloos zijn, wordt geen beleid gemaakt. Ze vallen buiten de boot, terwijl hun situatie van dakloosheid vaak leidt tot problemen op meerdere leefgebieden en daarmee tot veel menselijk leed. In Nederland zijn dit bijvoorbeeld mensen die gezien worden als zelfredzaam, maar toch geen toegang hebben tot passende huisvesting. Of dakloze jongeren die bij vrienden, familie of kennissen op de bank slapen. Dit zijn mensen die vaak niet voldoen aan het stereotype beeld van dakloze mensen.
De kracht van de telling is bovendien dat inzicht wordt geboden op lokaal en regionaal niveau. Bestaande methoden geven doorgaans een schatting op nationaal niveau.
