Gezocht: thuis voor tienermoeders

Bijdrage Kansfonds
€ 45.500
Projectpartner
Stichting perMens
Locatie en jaar
Amsterdam 2022

Een studie volgen én een kind opvoeden. Voor veel jonge moeders is het pittige kost. Helemaal wanneer ze geen eigen huis hebben. ROC’s zien deze studentes vaak afhaken. Logisch, ze hebben wel meer aan hun hoofd dan een tentamen. Maar aan de andere kant: ze hebben dat diploma ook hard nodig. Een nieuwe pilot in Bijlmerflat Echtenstein biedt hoop.

Vol verwachting stapt de 21-jarige Surinaamse Cemora op het vliegtuig van Paramaribo naar Amsterdam. Zwanger én met de droom verpleegkundige te worden. Voordat haar studie begint trekt ze in bij haar vader, die al geruime tijd in Amsterdam woont. Maar dat samenwonen gaat niet van een leien dakje. Door ruzies over geld wordt hun relatie steeds slechter. ‘Toen mijn dochtertje Biossa één jaar was, zette hij ons op straat’, vertelt Cemora. Daar stond ze: jong, moeder, student – en geen rooie cent op zak. Haar schoontante in Amsterdam nam haar gelukkig liefdevol onder haar hoede. ‘Maar na een tijdje had ik echt behoefte aan een eigen plek voor Biossa en mij, zodat ik mijn eigen leven kan leiden en rustig kan studeren.’

Studie versloft

Cemora is niet de enige student die in de problemen kwam toen ze op jonge leeftijd een kind kreeg. Dat zien ze bij het ROC van Amsterdam in Zuidoost ook. ‘Er zijn relatief veel tienermoeders als Cemora in dit stadsdeel’, vertelt opleidingsmanager Janneke Gulen. ‘Als ze een kindje krijgen stoppen ze vaak noodgedwongen met hun studie. Zonde, want het zijn doorgaans sterke meiden die op school prima meekomen. Het is de situatie eromheen die negatieve impact op ze heeft: een slechte relatie met de vader van het kind, geen huis of een onveilige thuissituatie. Terwijl het voor hen júist zo belangrijk is dat ze een diploma halen. Ze hebben een stabiel inkomen nodig en willen een goed voorbeeld zijn voor hun kind.’

Cemora - vrouw en kind buiten

Tussen wal en schip

De opvang van dak- en thuisloze jonge moeders is al jaren een probleem. ‘Normaal gesproken zoeken studenten een kamer in een studentenhuis of antikraakpand. Maar met een kind ben je daar niet welkom’, vertelt Anna Honigh. Ze is coördinator bij PerMens, een stichting die onder andere gespecialiseerd is in straathoekwerk en die kwetsbaren helpt bij herstel. ‘De wachttijd voor een sociale huurwoning in Amsterdam is meer dan tien jaar. En deze meiden hebben meestal nog geen geld om een dure huurwoning in de vrije sector te betalen. De vraag is: waar moeten ze dan wonen? Voor de maatschappelijke opvang gaat het te goed met ze. Maar als er niets gebeurt, glijden ze verder af en komen ze daar vaak alsnog terecht.’ PerMens kaart het probleem al jaren aan bij de gemeente, en die erkent het ook. De oplossing ligt alleen niet voor het oprapen. ‘Woningbouwcorporaties zijn bang dat als zij de jonge moeders een tijdelijke woning aanbieden, ze nooit meer weggaan. Je mag kinderen namelijk niet zomaar op straat zetten.’

Sterke samenwerking

Deze breinbreker schreeuwt om een creatieve oplossing. En die komt er. Woningcorporatie Rochdale brengt de bal aan het rollen als ze in 2020 het ROC van Amsterdam laten weten dat er vijf woningen met een maatschappelijke bestemming vrijkomen in Bijlmerflat Echtenstein. ‘Ze vroegen of wij een goede bestemming wisten’, vertelt Janneke van het ROC. ‘Ik dacht meteen aan de jonge moeders op school.’ Janneke betrekt stichting PerMens erbij en al snel ligt er een pilot op tafel: tien studerende moeders tussen de 18 en 27 jaar kunnen hier in tweetallen samenwonen. Daarbij krijgen ze wat persoonlijke begeleiding vanuit PerMens. Cemora is een van die tien gelukkigen.

Hulp bij huizenjacht

De studentes mogen hier twee jaar blijven wonen. ‘We begeleiden ze allemaal intensief bij de zoektocht naar vaste woonruimte voor na hun studie’, vertelt Anna van PerMens. ‘Als dat lukt, is onze pilot geslaagd en kunnen we in de flat weer een nieuwe groep studerende moeders opvangen. In het wooncontract staat dat de studentes bereid moeten zijn om buiten Amsterdam een huis te zoeken. Klinkt streng, maar het is allesbehalve dat. Veel grote steden hebben een jarenlange wachtrij voor een sociale huurwoning. Daarom moeten ze van ons op WoningNet in minimaal vijf steden én een paar krimpregio’s naar huizen zoeken. Worden ze ingeloot voor een woning? Dan helpen we ze op weg bij alles wat ze moeten regelen: het huurcontract, de verhuizing en de aanvraag bijzondere bijstand bij de nieuwe gemeente.’ Andere woningcorporaties in Amsterdam volgen nieuwsgierig de pilot van Rochdale, het ROC en PerMens. ‘Alle corporaties in de stad zien het probleem van jonge moeders met kinderen. Daarom zijn we dit project ook gestart’, vertelt Marlou Steenbergen van Rochdale. ‘Als het succesvol is en de meiden stromen door, willen we het project op meerdere locaties uitvoeren.’

Cemora - kind

Focus op kind en studie

Cemora is erg blij met haar plek. Een eigen huis geeft rust, vertelt ze op bed met haar laptop op schoot – de online les begint zo. Dochter Biossa (inmiddels 3) is naar de opvang, zodat ze goed kan studeren. Op de salontafel staan nog de resten van een ochtendritueel: een leeg drinkflesje, een schone luier en een openstaand potje zalf. ‘PerMens geeft me het gevoel dat ze me niet in de steek laten’, zegt Cemora, ‘dat is heel fijn.’ Net als de andere meiden heeft Cemora een persoonlijk begeleider die haar ondersteunt bij het zelfstandig wonen. ‘We hebben elke dinsdag even contact. Ze heeft me vorig jaar goed geholpen bij de aanpak van mijn schulden.’

Een helpende vader

Naast haar op bed pronkt een roze kussentje met een fotoprint van dochterlief. Cemora’s woonruimte is vrij groot voor een studentenkamer, maar door het ledikantje naast haar eigen bed én een groot wasrek vol kinderkleertjes oogt het toch krap. Om twaalf uur gaat de bel: haar vriend staat op de stoep met een zak vol was. Of hij even de wasmachine kan gebruiken. Bas woont in de buurt en helpt haar bij de opvoeding van Biossa. ‘Ik raakte zwanger van Bas in Suriname. Hij is voor mij naar Nederland gekomen, omdat hij niet zonder ons kan. Op de dagen dat ik stageloop in een verpleeghuis, zorgt hij voor onze dochter. Dat is heel fijn, want mijn diensten beginnen al om 7 uur ‘s ochtends.’

Kracht van de groep

Elke maand doet Cemora mee met de (nu nog online) groepssessie van PerMens. Hierin praten de tien studentes over thema’s die hun bezighouden, zoals hun studie, de zoektocht naar werk en het onderhoud van hun huis. Anna: ‘Ze leren hier van elkaar. Soms nodigen we een gastspreker uit die wat vertelt over opvoeding of goed omgaan met geld. De sessies zijn erg waardevol, de meiden zijn er altijd en delen veel tips en tricks met elkaar. Sommigen hebben maar een klein netwerk. Dan is het fijn dat je de groep vragen kan stellen. Wij leren op onze beurt weer van hun ervaringen en krijgen inzicht in hoe het ze vergaat. Zo kunnen we bijsturen waar nodig en zorgen dat de pilot slaagt.’ Anna is trots dat ze dit project met elkaar, en zónder veel extra geld op poten hebben gezet – alleen voor de groepssessies met de moeders vroegen ze Kansfonds om een bijdrage.

Cemora - vrouw bij tafel

Een 10 voor toekomstperspectief

Deze zomer wil Cemora afstuderen. Het liefst start ze dan meteen aan een vervolgstudie, zodat ze straks als verpleegkundige een functie met meer verantwoordelijkheid kan krijgen. ‘Waar ik over vijf jaar sta? Ik droom van een eigen huis, een auto én natuurlijk mijn diploma voor verpleegkundige in de hand.’ En dat gaat haar lukken ook, want op school gaat het goed, vertelt ze. Zelfverzekerd opent ze haar cijferlijst op haar laptop. ‘Kijk, allemaal voldoendes.’

Kansfonds over de woonpilot: ‘Bij een nieuw initiatief kijken we naar verschillende factoren: hoe urgent is het probleem dat ze wil oplossen? Wat levert het de doelgroep concreet op? En wat is de kans van slagen?’ vertelt projectadviseur Myrte Lucassen van Kansfonds. ‘Van dit project werd ik meteen enthousiast. De unieke samenwerking tussen PerMens, het ROC van Amsterdam en Rochdale maakt de uitvoering sterk. Het project biedt veel meer dan alleen een stabiele en veilige woonplek voor jonge moeders. Ze werken aan het toekomstperspectief van de meiden.’

Alle jongeren een thuis

Dit project is een van de 27 projecten die deelneemt aan het programma Alle jongeren een Thuis. Kansfonds brengt in dit programma pioniers bij elkaar die stuk voor stuk bezig zijn met de problematiek rond thuisloze jongeren. Zo kunnen ze veel van elkaar leren. Kansfonds financiert en faciliteert dit netwerk van lerende organisaties.

Lees meer over het programma
Fotocover Kansfonds

Meer lezen over onze projecten?

Het artikel hierboven komt uit de zomereditie van ons kwartaalmagazine Mede Mogelijk Maken. Wil je meer inspirerende verhalen lezen en op de hoogte blijven van onze projecten? We sturen het magazine graag aan je toe.

Vraag een proefexemplaar aan