Partnerschap Kansfonds en Housing First Nederland: ‘Samen maken we dakloosheid iets van het verleden’

Het geheim van Housing First? Niet zo moeilijk: geen tijdelijke opvang voor dak- en thuisloze mensen, maar direct een eigen woning. Onvoorwaardelijk, zonder voortraject en voor onbepaalde tijd. Stem de begeleiding bovendien volledig af op het tempo en de keuzes van de deelnemer. Niet verplicht afkicken of in therapie, maar vertrouwen op eigen kracht en initiatief. Dat biedt deelnemers hoop: eindelijk worden ze weer gezien als mens, niet als probleemgeval.

Wereldwijd succes

Deze vernieuwende oplossing voor dakloosheid is een recept voor succes. Sinds de aanpak begin jaren ‘90 in New York ontstond, introduceerden tientallen andere landen Housing First.  Waaronder Finland, waar de methode als landelijke systeemaanpak werd ingevoerd. Met indrukwekkende resultaten: dakloosheid is daar inmiddels drastisch verminderd. Maar overal zijn de ervaringen met Housing First positief: acht op de tien deelnemers woont na twee jaar nog steeds zelfstandig. Dat betekent minder terugval, duurzamer herstel en dus ook minder maatschappelijke kosten: iedere geïnvesteerde euro levert 2,5 euro aan (im)materiële baten op (bron: MKBA Brede aanpak dakloosheid).

Zo moet het altijd en overal

In Nederland wordt de aanpak toegepast sinds 2006. Er lopen nu bijna vijftig projecten in ruim negentig gemeenten. Ook hier liegen de cijfers niet: met ruim 80 procent is het slagingspercentage enorm hoog. ‘Reden genoeg om de beweging van Housing First verder op gang te brengen en in heel Nederland tot de nieuwe norm te maken’, vindt Willem van Sermondt, programmaleider bij Kansfonds. ‘Zo hopen we dat álle dak- en thuisloze mensen straks vanuit een eigen vertrouwde plek hun leven weer kunnen opbouwen.’

Twee zielen, één missie

Om die missie kracht bij te zetten, bundelen Kansfonds en stichting Housing First Nederland nu hun krachten in een partnerschap. De afgelopen jaren werkten ze al samen, onder andere binnen het programma Alle jongeren een thuis. ‘Ons gedachtengoed sluit feilloos op elkaar aan’, vertelt Willem. ‘We hebben dezelfde missie – iedereen een thuis – en delen dezelfde waarden. Zo geloven we sterk in menselijke waardigheid en autonomie. Dat je zélf over je leven beslist en zélf bepaalt hoe je herstelt.’ Ook hebben de organisaties dezelfde mentaliteit, vindt Melanie Schmit, co-founder van Housing First Nederland. ‘Niet afwachten, maar in actie komen. Tegen de stroom in durven gaan. Daarin vinden we elkaar wel. Iedere keer als we bij elkaar zitten, voel je die chemie.’

Samen de strijd aan

Niet zo gek dus dat de twee organisaties nu officieel als partners verder gaan. ‘Ik ben ervan overtuigd dat we als partners nog meer impact kunnen maken’, zegt Melanie. ‘We denken na over nieuwe projecten, campagnes en samenwerkingsverbanden om in alle lagen van de samenleving het gedachtengoed van Housing First verder te verspreiden.’ Willem: ‘Housing First Nederland heeft enorm veel expertise én praktijkkennis en is op dit gebied echt de autoriteit. Samen staan we een stuk sterker.’

De eerste stapjes

Voordat Housing First de nieuwe systeemaanpak is, moet er nog veel gebeuren. Maar voorzichtig worden de eerste stappen gezet. Zo presenteert het ministerie van VWS op 5 december haar nieuwe aanpak van dakloosheid. Daarin nemen ze als uitgangspunt: wonen eerst. Melanie: ‘Je kunt goed merken dat we bij het ministerie aan tafel hebben gezeten bij het maken van dit nieuwe beleid. Daar zijn we trots op, en we zien ook zeker dat er veel mooie intenties in zitten. Maar wat ons betreft gaat het roer nog niet radicaal genoeg om. Er is voor gemeenten nog te veel ruimte voor eigen invulling, terwijl Housing First geen keuzemenu is. Het is een set aan uitgangspunten die juist gezámenlijk zorgt voor een groot effect. Toch zijn we blij dat de landelijke overheid elementen van Housing First als basis heeft genomen en de aanpak een podium geeft.’

Iets van het verleden

Dromen voor de toekomst? Die hebben de partners genoeg. ‘Volgend jaar komt er een leergang Housing First op de Hogeschool Utrecht’, vertelt Melanie. ‘En ondertussen blijven we natuurlijk ons gedachtengoed verspreiden bij de overheid, gemeenten, woningcorporaties en zorginstellingen.’ Willem vult aan: ‘Het zou zo fijn zijn als het managen van dakloosheid iets van het verleden wordt. Dat we later tegen elkaar zeggen: weet je nog, die wachtlijsten en die nachtopvang? Wij blijven in elk geval strijden tot ze niet meer nodig zijn.’

Meer weten?

Wil je meer informatie over het probleem van dak- en thuisloosheid in Nederland? Bekijk dan de themapagina.