Ze was pas 19 jaar oud toen ze uit het ziekenhuis vluchtte, terwijl ze dringend zorg nodig had. Zo bang was ze voor een dure rekening. Kelly (23) vertelt over één van haar diepste momenten uit haar periode van dakloosheid. “Ik ben bewusteloos van straat geplukt door een ambulance. Maar voordat ik goed en wel bekeken was door een dokter, was ik al weggeslopen uit het ziekenhuis. Terwijl het helemaal niet goed ging met mij. Maar ik was zo bang voor schulden. Ik heb er nog twee jaar lang mee rondgelopen, met het idee dat ik een grote schuld had openstaan bij het ziekenhuis. In mijn hoofd ging het om tienduizenden euro’s.”
Van het kastje naar de muur
Kelly’s verhaal staat niet op zichzelf. Als jongeren dakloos raken, kunnen ze vaak hun zorgverzekering niet meer betalen. Dan mijden ze zorg, maar komen ze ook nog eens dieper in de schulden terecht. Dat gebeurde ook Vaish (27). “De daklozenuitkering is niet genoeg, waardoor ik mijn verzekeringen niet meer kon betalen. Daardoor ging het bij mij van kwaad tot erger. Ik raakte ook nog eens mijn ID-kaart kwijt. Maar zonder ID kon ik geen postadres aanvragen. En ik kon geen ID aanvragen zonder postadres. Ik heb zo vaak om hulp gevraagd bij de gemeente, maar er gebeurde helemaal niks. Je wordt van ’t kastje naar de muur gestuurd.”
Herstellen van trauma’s
En dat kost kostbare tijd. Want hoe eerder er goed ingegrepen wordt, hoe minder jongeren dakloos raken. Dat weet Ashley (26) als geen ander. “Ik vroeg al heel jong om hulp. Op mijn vijftiende ben ik weggehaald bij mijn pleegouders. Dat was helemaal verkeerd. Ik kreeg zorg op de foute plek en op de foute manier. Ik ben in een instelling terecht gekomen waar ik de meest vreselijke dingen heb gezien en beleefd. Daardoor ben ik heel zorgmijdend geworden. Ik vertrouw het gewoon niet meer.”
Ashley denkt dat haar leven heel anders was gelopen, als ze wél tijdig de juiste zorg had ontvangen. “Als ze echt hadden gekeken naar wie ik ben en wat ik nodig had, was ik later niet dakloos geworden. En die zorg is in eerste instantie misschien duurder, maar nu zit ik al acht jaar in een traject. Hoe duur is dat dan wel niet? Ze hebben me aan mijn lot overgelaten in die instelling. Ik moet nog steeds herstellen van die trauma’s.”
Weinig hulp
Yannick (27) en Ralf (27) vinden dan ook allebei dat er beleid moet komen dat ervoor zorgt dat jongeren meteen de juiste ondersteuning en zorg krijgen. “Niemand wist wat ze met me aan moesten toen ik uit huis gezet werd op mijn 18e”, vertelt Yannick. “Het had heel erg gescheeld als de gemeente had gezegd, kom, we gaan je helpen, we hebben een plan. Of dat ze me naar een organisatie hadden doorverwezen die een goed plan had. Maar dat gebeurde niet. Dat heeft zoveel stress veroorzaakt dat ik met mijn opleiding ben gestopt. Ik moest overleven en mijn droom destijds opgeven.”
Ralf was ook thuisloos, en had schulden. Ook hij ontving weinig hulp. “Op een gegeven moment nam de Kredietbank alles van me over, mijn hele portemonnee. Maar wat ze niet deden is mij leren hoe ik om kan gaan met geld. Dat is toch raar? De bank is onderdeel van Sociale Zaken. Waarom zit zo’n leertraject over goed omgaan met geld er dan niet standaard bij? Want daarmee voorkom je dat veel jongeren later opnieuw in de problemen komen.”
Eigen schuld?
De jongeren strijden niet alleen tegen het gebrek aan goede hulp en zorg, maar ook tegen de negatieve beeldvorming rondom dakloosheid. “Mensen denken vaak dat het je eigen schuld is als je dakloos bent”, vertelt Vaish. “Ze lezen oppervlakkige verhalen in de media en denken niet verder. Maar we zijn gewoon mensen, met wie vaak iets ergs is gebeurd. Luister daar eens naar. Bovendien heeft Nederland een falend woonbeleid. Dat is een systeemfout, niet een mensenfout.” “Ik heb vaak gedacht, waarom luisteren ze niet eerst naar wat ik denk dat ik nodig heb?”, voegt Kelly toe. “Je kent jezelf toch het beste. Hoe langer je trauma’s onbehandeld laat, hoe lastiger het wordt om ze te verwerken.”
Niet bij de pakken neerzitten
Gelukkig zitten Kelly, Vaish, Asley, Yannick en Ralf, niet bij de pakken neer. Ondanks – of juist dankzij – hun eigen ervaringen, zetten ze zich nu in om jongerendakloosheid voor goed uit te bannen. “Mijn boosheid over de situatie heb ik omgezet in passie en iets positiefs” zegt Kelly. “Daardoor kan ik de situatie voor anderen verbeteren. En dat helpt mijzelf ook. Ik heb nog dromen: ik wil reizen, studeren en werken. Dat lukt niet als ik bij de pakken blijf neerzitten.”
Maak zorg toegankelijk, help jongeren met hun financiële situatie en verdiep je in onze verhalen, betogen de jongeren dus. “Zodat er in 2030 niemand meer in een situatie zoals die van ons hoeft te komen.”
