Zo geven we thuis!

Hindernissen wegnemen

Ook Kansfonds is van thuisgeven. Al 65 jaar. Ieder mens verdient een thuis, want zonder thuis is er geen menswaardig bestaan mogelijk. Daarom zetten we ons mét de samenleving in om huis en hart open te stellen voor mensen die dakloos zijn of dat dreigen te worden, voor mensen op de vlucht. Het bijzondere aan deze tijd is dat we met elkaar de ruimte voelen om te kúnnen thuisgeven. Zonder alle hindernissen die dat doorgaans moeilijk of zelfs onmogelijk maken. Zoals gekort worden op je uitkering als je liefdevol iemand in huis neemt. Laten we daarom dit moment goed benutten. Want door samen thuis te geven, maken we zichtbaar wat daarvoor nodig is. Wat kan niet langer wachten? Wat staat ons allemaal – inclusief gemeenten, verhuurders, hypotheekverstrekkers – te doen? Vijf tips voor als we als samenleving willen thuisgeven.

1. Schaf per direct de kostendelersnorm af

Mensen die hun thuis kwijtraken, kunnen vaak terecht bij een familielid of vriend. Maar als iemand bij je inwoont die 21 jaar is of ouder, én een inkomen heeft, dan gaat dit ten koste van je uitkering. Al lang en breed is aangetoond, dat deze regel uit de Participatiewet zorgt voor een toename van dakloosheid. Gemeenten hebben de ruimte om die hindernis weg te nemen en maatwerk te bieden, maar dit kost veel tijd. Het kabinet gaat de leeftijdsgrens oprekken naar 27 jaar, maar werkt nog aan een wet. De nood is nú hoog. Schaf de kostendelersnorm daarom vandaag nog af, voor iedereen!

2. Maak sociale onderhuur mogelijk

Niet altijd kunnen mensen onderdak krijgen bij familie of vrienden. Hoe fijn is het dan als je terechtkan bij iemand met een woonplek? Tienduizenden mensen willen hun huis en hart openstellen. Maar in veel contracten staat dat onderhuur verboden is. Deels is dat te begrijpen, want uitwassen zoals overvolle appartementen moeten we natuurlijk voorkomen. Maar daarmee creëren we ook een gemiste kans: het belemmert mensen die wat ruimte over hebben om hun woonplek te delen. Maak daarom als verhuurder sociale vormen van onderhuur mogelijk. Voor hypotheekverstrekkers geldt hetzelfde. Het kan heel simpel, door de volgende zin in het contract op te nemen: ‘sociale onderhuur (maximale huur € …) is toegestaan indien wij vooraf worden geïnformeerd’.

3. Wees creatief in het bedenken en regelen van woonplekken

De opvang van Oekraïense vluchtelingen laat zien hoeveel verborgen woonplekken er in Nederland zijn. Met een beetje creativiteit weten mensen die te realiseren. Door bijvoorbeeld een woonunit op het erf te plaatsen, de garage om te bouwen tot studio met eigen keuken of door de B&B langdurig te verhuren aan iemand zonder thuis. Gemeenten zijn gelet op de wooncrisis maar wat blij met extra woonplekken. Maar er zijn ook veel bureaucratische hindernissen, zoals vergunningen en bestemmingsplannen. Die maken dat zowel thuisgevers als ambtenaren doorgaans veel doorzettingsvermogen nodig hebben om die te slechten. De vluchtelingencrisis doorbreekt nu die bestaande patronen. Er blijkt meer mogelijk dan gedacht. De nood is hoog voor álle mensen zonder thuis, dus geef particulieren meer de ruimte om een woonplek beschikbaar te stellen.

4. Beloon juist voor het geven van onderdak

Nog beter dan niet straffen (door de kostendelersnorm af te schaffen), is het belónen van mensen die een ander onderdak willen bieden. Beloon bijvoorbeeld mensen met een krappe beurs die hun woning willen delen met iemand die dakloos is of dreigt te worden. Zo maken we niet alleen een extra woonplek voor wie anders op straat komt te staan. We vergroten ook de bestaanszekerheid van iemand die in armoede leeft en de eindjes aan elkaar moet zien te knopen.

5. Stimuleer, ondersteun, informeer

Als je mensen de ruimte geeft om elkaar te helpen, hoef je als overheid niet zo veel te doen. De samenleving kan heel veel best alleen. Stel geen regievoerders aan, trek niet alle controle naar je toe: laat het aan de mensen zelf. Als overheid kun je natuurlijk wel ondersteunen. Informeer mensen die willen thuisgeven. Bijvoorbeeld door te laten zien hoe je je huis kunt openstellen. Waar je dan rekening mee moet houden. En waar je terechtkunt voor geld, advies en een goede match. Maar bovenal: maak het ze niet te moeilijk, versimpel de regelingen.