Nieuw programma: alle jongeren een thuis

Meervoudige problemen

Dak- en/of thuisloos zijn wordt vaak geassocieerd met het niet hebben van een dak boven je hoofd en overnachten op straat of in een opvang. Het ligt echter ingewikkelder. Hoewel sommige jongeren inderdaad op straat of in een opvang overnachten, slapen veel jongeren bij vrienden op de bank. Ze noemen zichzelf bankhoppers. Wat beiden gemeen hebben, is dat ze geen eigen huis hebben en worstelen met meerdere complexe problemen tegelijk: schulden, geen opleiding of werk, gebrek aan levensvaardigheden en middelengebruik. De meervoudige problemen van deze jongeren vragen om een integrale aanpak.

Wat heeft Kansfonds al gedaan voor thuisloze jongeren?

In 2014 is Kansfonds een programma gestart voor thuisloze jongeren. In zes jaar tijd zijn 23 projecten gefinancierd die bouwen aan het geloof in eigen kunnen van jongeren en zijn in samenwerking met Instituut voor Publieke Waarden (IPW) innovatieve projecten gestart, die bijdragen aan structurele oplossingen voor jongeren. In dit programma zijn mooie resultaten bereikt. We hebben veel jongeren kunnen helpen, geleerd wat succesfactoren zijn voor projecten, we zijn ondertussen nauw betrokken bij het Actieprogramma Dak- en thuisloze jongeren van het ministerie van VWS, hebben de problematiek van thuisloze jongeren hoger op de politieke agenda gekregen en hebben veel expertise en netwerk opgebouwd.

Tegelijkertijd verdriedubbelde de afgelopen tien jaar het aantal thuisloze jongeren in Nederland. Het is onmogelijk ons programma een succes te noemen als het probleem alleen maar groter is geworden. Reden genoeg om het vervolg van ons programma over een andere boeg te gooien: met meer ambitie en lef, waarbij we gaan doen wat nodig is om de systemen te veranderen die oplossingen tegenwerken.

Wat is een thuis?

Dak- en thuisloze jongeren geven zelf aan dat een thuis meer is dan alleen een dak boven het hoofd. Het is een stabiele plek waar de kwaliteiten en het toekomstperspectief van de jongeren voorop staan. Een thuis betekent voor hen:

• Een dak boven het hoofd
• Toekomstperspectief (scholing, werk of dagbesteding)
• Bestaanszekerheid (inkomen, geen schulden)
• Ondersteuning en zorg (één vast contactpersoon, informeel netwerk)
• Talentontwikkeling (zelfvertrouwen, ervaringsdeskundigheid)

Ondanks alle goede bedoelingen van overheid en instanties lijkt ons ideaal soms ver weg. De hulp is vaak versnipperd, er wordt nauwelijks samengewerkt en wet- en regelgeving werkt oplossingen tegen. Daarbij wordt de cultuur van onze verzorgingsstaat gevoed door wantrouwen, terwijl deze jongeren juist een plek nodig hebben waar ze zich veilig voelen, waar zij zich mogen laten horen, waar geluisterd wordt en waar vertrouwen is.

Er is heel veel onderzoek gedaan naar waarom het systeem in Nederland er niet in slaagt alle jongeren een veilig thuis te bieden. Maar alleen wijzen op wat niet werkt, leidt uiteindelijk onvoldoende tot verbetering. Wij zijn ondertussen tot de conclusie gekomen dat het bijsturen van het huidige systeem dak- en thuisloze jongeren niet genoeg vooruit gaat helpen. Er is een structurele verandering nodig: een andere manier van denken en doen. Anders blijft het dweilen met de kraan open. Gelukkig zien we steeds meer mensen en projecten die van de gebaande paden afwijken. Wat als we die innovatieve en alternatieve aanpakken niet meer als losse projecten zien, maar als een gezamenlijke poging het systeem te verbeteren?

Verandering vindt plaats als er voldoende mensen achter het nieuwe perspectief staan en als dit perspectief betrouwbaar en stevig genoeg is. Daarom nodigen we iedereen uit, die met anders denken en doen een substantieel aandeel kan leveren in het terugbrengen en voorkomen van dak- en thuisloosheid onder jongeren, om zich aan te sluiten bij dit programma: een community of change.

Hoe gaan we dat doen?

We gaan maximaal 15 projecten financieren die werken aan een thuis voor jongeren. We doen deze selectie in samenwerking met voormalig dak- en thuisloze jongeren. Alle projectpartners in dit programma worden opgeleid tot actieonderzoeker. Daarnaast nodigen we ook andere relevante partners op dit thema uit om actieonderzoeker te worden. Actieonderzoek is een methodiek waarbij er constant gereflecteerd wordt op waarom iets wel of niet werkt en waarin belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding een belangrijk onderdeel zijn. Maar dat is nog niet alles.

Soms is er een breekijzer nodig voor het realiseren van een nieuwe oplossing voor een probleem. Iets wat nog niet eerder gedaan is, maar laat zien hoe het wél kan. Super stoere, vernieuwende ideeën die niemand kan of durft te financieren, maar die wel nodig zijn om een verandering te forceren. Denk hierbij aan het verstrekken van een minimahypotheek aan tienermoeders of het laten ombouwen van leegstaande kantoren tot woningen voor jongeren. Wij gaan elk jaar in overleg met jongeren, projectpartners, beleidsmakers, politici en andere stakeholders om zo’n baanbrekend idee mogelijk te maken.

Strategische partners

Om een samenleving te realiseren waarin alle jongeren een thuis hebben, zullen we mensen moeten overtuigen en zal beleid moeten veranderen. Dit doen we door samenwerking met strategische partners. Zwerfjongeren Nederland bijvoorbeeld die gespecialiseerd is in de lobby richting gemeenten. IPW die een kei is in het trainen van beleidsmakers tot actieonderzoekers en zo al veel tegenwerkende systemen heeft weten te veranderen. Maar denk ook aan partners als Housing First, waarbij de toewijzing van een woning de start is van een traject waarbij zelfstandig wonen het doel is. En natuurlijk het ministerie van VWS, waar we nu ook al veel mee samenwerken.

Net als onze (project)partners, stelt ook Kansfonds zich tijdens dit programma op als actieonderzoeker. We gaan met dit programma iets heel nieuws en ambitieus doen en een flinke stap verder dan in onze eerdere programma’s. We gaan onze expertise en netwerken koppelen aan wat we in de praktijk tegenkomen. We kijken waarom sommige dingen wel werken en andere niet. Dat betekent dat we niet helemaal kunnen voorzien hoe het programma precies gaat verlopen en er ruimte moet zijn voor aanpassingen om gaandeweg misschien andere keuzes te maken. Maar één ding is zeker: we staan volledig ten dienste van een oplossing voor de problemen van dak- en thuisloze jongeren. Wie doet er met ons mee?

Vragen?

Neem dan contact op met onze projectadviseur.