Wij bezoeken Jota op een frisse ochtend. Maar al te graag geven we gehoor aan de uitnodiging op het stoepbord voor de deur dat ons een warme kop koffie belooft. Binnen is coördinator Karien samen met een aantal vrijwilligers al druk in de weer: kilo’s piepers jassen, tafels dekken, de planning in de gaten houden en een praatje maken met binnendruppelende bezoekers. Het is de gebruikelijke om-de-wekelijkse drukte op donderdag, de dag van JOTA-aan-tafel: iedereen die dat wil, kan voor een klein bedrag aanschuiven voor een gezonde en vooral gezellige maaltijd. Vanavond staat er stamppot op het menu en worden er maar liefst 42 gasten verwacht. En dat vraagt de nodige voorbereiding.
Het belang van mensen om je heen
Aan een ruim opgezet plein, midden in het centrum van het kleine stadje Oostburg (Zeeland) ligt JOTA, huis van ontmoeting en inspiratie. Inloophuis JOTA is een initiatief dat vanuit de samenleving is ontstaan en wordt gerund door een groep enthousiaste vrijwilligers, onder leiding van een (betaalde) coördinator. JOTA begon klein, maar inmiddels is het inloophuis 4 dagen per week geopend en is er een breed aanbod van activiteiten. Van een kinderen-en jongerengroep tot het Alzheimercafé en van sociaal trefpunt tot een gezamenlijke maaltijd. Het is overduidelijk: hier hoort íedereen erbij. Dat maakt het een unieke en belangrijke plek in de omgeving.
Lichtpuntje
‘Veel van onze bezoekers kijken enorm uit naar deze etentjes, wij maken er daarom graag werk van om er echt een uitje van te maken’, vertelt Karien. ‘Het is een van de vele, op zichzelf heel eenvoudige activiteiten van JOTA, waarmee we een wezenlijk verschil maken.’ Bezoeker Daan (77) herkent dat het soms juist in die kleine dingen zit.
Zo herinnert hij zich nog goed het adventspakketje dat iemand van JOTA aan zijn voordeur hing, kort na het overlijden van zijn vrouw Noëlla: ‘Dat was voor mij echt een lichtpuntje in hele donkere dagen. De mensen van JOTA lieten me zo weten dat ik er niet alleen voor stond. Dat raakte me. En dat terwijl ik toen nog nooit in het inloophuis geweest was!’
51 jaar waren ze samen, Daan en Noëlla. Hij was 22 toen ze trouwden, zij een paar jaar ouder. Samen brachten ze een zoon groot en hadden ze een mooi leven. De klap was dan ook groot voor Daan toen zijn vrouw in november 2021 overleed. Hij blikt terug op een moeilijke tijd: ‘Noëlla zat sinds 2016 in een verpleeghuis dus we woonden al een paar jaar apart. Maar ze wás er nog, ik kon haar bezoeken, haar hand vasthouden. Twee keer per dag ging ik naar haar toe en in het weekend kwam ze met een taxi naar huis. Ook toen nog hadden we het, ondanks haar ziekte, zo goed met z’n tweeën. Ik viel echt in een diep gat toen ze stierf.”
Vaste prik
En toen was er dus ineens dat pakketje aan de deur. Een hartverwarmend gebaar dat ervoor zorgde dat Daan het aandurfde om gewoon eens bij JOTA binnen te lopen voor een praatje. Dat beviel en sindsdien doet hij regelmatig mee aan de maandelijkse spelletjesavond, bezoekt hij trouw de bijeenkomsten van het Alzheimercafé of waait hij zomaar even aan als hij toevallig in de buurt is. Vaste prik is JOTA-aan-tafel. Die slaat hij zelden over. ‘Want’, zo zegt hij, ‘we hebben het hartstikke gezellig op zo’n avond. De ene keer klets je met de een, dan weer met een ander. Dat maakt deze plek echt bijzonder, ik zou anders nooit zoveel verschillende mensen ontmoeten, laat staan dat ik met ze aan de praat zou raken. Wat er zou gebeuren als JOTA er niet meer zou zijn? Voor veel mensen in deze stad, jong en oud, zou er dan een grote leegte ontstaan. Het zou echt een gemis zijn.’
Dankbaar
Het belang van mensen om je heen onderschrijft ook Lies (77). Al slaat zij zelf JOTA aan tafel liever over. Ze legt uit waarom: ‘Het is me veel te druk, zoveel mensen tegelijk. Ik kan het ook niet goed verstaan allemaal, mijn gehoor is niet zo best. Daar mopper ik niet over hoor, ik ben dankbaar dat ik nu dankzij mijn implantaat weer íets kan horen. Voor ik dat had, was ik zo’n zes jaar lang helemaal doof.’ Lies komt ongeveer twee keer in de week met haar scootmobiel naar JOTA. Voor de gezelligheid en om te handwerken. En steeds vaker ook voor een luisterend oor vertelt ze: ‘Ik ben opgegroeid in Amsterdam en heb een moeilijke jeugd gehad, maar heb daar nooit over kunnen praten. Mijn man zei altijd “Bij mij heb je het goed dus laten we niet over het verleden praten.”
Zelf moeder
Toen ze 15 was, trouwde ze met Jos, een jongen van 17 uit de buurt. Niet lang daarna beviel ze van hun eerste kind, in de jaren erna volgden er nog drie. ‘Ik was een kind dat zelf moeder werd’, blikt ze terug, ‘Ik ben trots op hoe we het gedaan hebben. Jos en ik, wij deden het samen. Met heel veel liefde. Voor onze kinderen, maar ook tussen ons. Dat was echte liefde. Dát heb ik gelukkig meegemaakt in mijn leven. We moesten veel te vroeg afscheid nemen, Jos overleed toen hij 56 was. Helaas hebben de kinderen daarna het contact verbroken. Dat doet heel veel pijn. Sindsdien ben ik alleen.’
Ondanks dat het leven Lies vaak niet meezat en ze nog elke dag worstelt met eenzaamheid en depressie, gaat het nu, zoals ze zelf zegt best aardig: ‘Het gaat. Ik hou mezelf op de been door bezig te blijven en erop uit te gaan. Naar de vrouwenvereniging of het kerkcentrum. En hierheen dus, JOTA is echt mijn ruggensteuntje. Zonder deze plek, zonder mensen om me heen, was ik er waarschijnlijk al lang niet meer geweest.’
Over JOTA en Fonds Franciscus
JOTA is deelnemer van Fonds Franciscus sinds de start van het programma in 2018. Voortvarend gingen bestuur en vrijwilligers aan de slag met de impacttoolkit en de professionalisering van de organisatie. Een grote stap daarin werd gezet toen coördinator Karien in augustus 2021 het team kwam versterken: ‘We hebben als organisatie een enorme verandering doorgemaakt, wat begon met een groepje vrijwilligers is nu een solide organisatie met veel verschillende activiteiten voor een heel diverse doelgroep. Op een gegeven moment red je dat niet meer met alleen vrijwilligers, dan heb je echt een vaste, betaalde kracht nodig. Wij zijn als organisatie dankbaar voor de financiële steun én voor de praktische handvatten die Fonds Franciscus ons gedurende ons groeitraject steeds wist te bieden. Mede daardoor staat JOTA inmiddels stevig als een huis. En daar zijn we trots op. Zo zijn we echt uitgegroeid tot een plek waar we vanuit ontmoeting en verbinding samen met mensen op zoek gaan naar perspectief voor een menswaardig leven. En dat is precies wat de initiatiefnemers jaren geleden voor ogen hadden.’
