‘Laat jongeren in jeugdzorg niet los zodra ze achttien worden’

Op tweejarige leeftijd wordt Ashley uit huis geplaatst. Haar biologische ouders waren niet in staat om voor haar te zorgen. ‘Die pijn kwam er in mijn puberteit uit. Ik was heel erg boos en agressief, maar kon niet onder woorden brengen waarom. Mijn
pleegouders zagen dat en hebben alles gedaan wat ze konden. Toch werd ik op mijn vijftiende gedwongen uit huis geplaatst, opnieuw. Zie je wel, dacht ik toen, niemand houdt van me.’

Verkeerde plek, verkeerde zorg

Ashley belandt in een gesloten instelling in Nijmegen. ‘Ik heb me nog nooit zo eenzaam gevoeld als daar, vertelt ze. ‘De zorg koos voor de goedkope oplossing: opsluiten. Mijn pleegouders hadden het daar ook erg moeilijk mee. Ik had gespecialiseerde zorg voor mijn trauma’s moeten krijgen. Maar in plaats daarvan kreeg ik er nieuwe trauma’s bij. Ik kon niet bezig zijn met herstel, ik voelde me daar heel onveilig. Sommige cliënten waren er verschrikkelijk aan toe. Ik zag zoveel dingen die een pubermeisje niet hoort te zien. Iemand pleegde zelfs voor m’n ogen zelfmoord. Ik ging in de overlevingsstand, werd steeds defensiever en gleed verder af. Ik ben nog steeds bezig om die tijd daar te verwerken.’

Van ‘probleemkind’ naar adviseur

Ashley is inmiddels een veelgevraagd ervaringsdeskundige in het sociaal domein. Ze adviseert maatschappelijk werkers en ministers over wat er beter kan in de jeugdzorg. En hoe je voorkomt dat jongeren dakloos raken. ‘Het begint ermee dat kinderen in de jeugdzorg geen nummertje worden. Een prijskaartje, zoals ik. Een kind binnen jeugdzorg heeft er niets aan om vijf keer overgeplaatst te worden. Om twaalf verschillende begeleiders te zien in een jaar. Jongeren hebben iemand nodig die ze onvoorwaardelijk steunt. Met wie ze aan een sterke vertrouwensband kunnen werken. Iemand die begrip heeft voor hun emoties en doorziet wat ze nodig hebben.’

‘Verhuizen’ van instelling naar de straat

Toen Ashley achttien werd hield jeugdzorg op. Net als voor de meeste jongeren in de jeugdzorg. Er was geen verwijzing voor verdere zorg, en ook geen vervangende woonruimte. ‘Ik moest in één klap op eigen benen staan. Maar hoe dan? Ik had geen huis, geen geld, geen diploma en geen werk. Het is onvoorstelbaar dat die leeftijdsgrens van achttien jaar leidend is voor het zorgplan voor jongeren. Elk jaar komt een grote groep jongeren uit de jeugdzorg op straat te staan. En dan moet je flink je best doen om niet in de criminaliteit te belanden, of aan de drugs te gaan.’

Iemand die het verschil maakt

Via een oproep van Kansfonds vond Ashley een plek bij De Derde Kamer, het jongerenpanel dat de overheid advies geeft over dakloosheid. ‘Dat was voor mij een enorme springplank. Daarna ging de bal rollen en kon ik op meer plekken terecht als ervaringsdeskundige. Ik kreeg uiteindelijk een betaalde baan bij gemeente Nijmegen, binnen het project over de ETHOS-methode. En dit jaar begin ik voor mezelf.’

‘Het is eigenlijk een wonder dat ik nu een succesvol leven heb’, concludeert Ashley. ‘Ik heb een eigen woning, een leuke relatie en verdien mijn eigen geld. Maar op m’n achttiende stond ik op het punt een einde aan m’n leven te maken. Ik was doodop. De vader van een vriend van me haalde me uiteindelijk van straat. En maakte zich net zo lang kwaad bij instanties tot ik een plekje kreeg bij begeleid wonen. Daar ontmoette ik een maatschappelijk werker die goud waard was. Zij geloofde in mij toen ik het zelf niet meer kon. En begeleidde me jarenlang bij mijn herstel.’

Trots op mezelf

‘Er is veel in mij kapotgegaan. Ik ben mijn eigenwaarde verloren en schaam me nog steeds voor wat er is gebeurd. Toch ben ik ook trots op waar ik nu sta. Mijn kennis en ervaringen gebruik ik nu om andere jongeren te helpen. Want als ik al uit het systeem val, hoeveel jongeren vallen dan nog meer buiten boord? Dat houdt mij echt wakker.’