Vluchten van thuis: portretten van ongedocumenteerde mensen

Gedwongen je ‘thuis’ achterlaten omdat het er te gevaarlijk is. Voor veel ongedocumenteerden is het de bikkelharde realiteit. Eenmaal gevlucht staat hun leven vaak stil. Ze durven of kunnen niet terug naar het land waar ze geboren zijn. Maar zonder een geldige verblijfsvergunning, kunnen ze geen betaald werk doen en zijn ze uitgesloten van sociale voorzieningen. De verhalen van Mabel, Ali, Laïla, Botros en Azam zijn verdrietig, maar bovenal doordrenkt van dapperheid. Want om huis en haard achter te laten, heb je veel moed nodig.

Lege handen

‘Als ik kijk naar mijn handen dan zie ik daarin niks. Het zijn lege handen. Er ligt niks in. Geen kans. Geen uitweg. Geen studie. Geen toekomst. Niks. Als ik in mijn hart kijk, dan voel ik de pijn van het afgesneden zijn. Van iedereen die ik heb moeten achterlaten. Maar ook van iedereen in dit land met wie ik er iets moois van zou willen maken. Ik ben niet daar waar ik vandaan kom, maar ik ben ook niet hier. Dat maakt het leven leeg. Om het te vullen wil ik soms huilen en schreeuwen, maar dat lost niks op. Dan kun je maar beter lachen.’

Mabel (34) heeft in Sierra Leone veel traumatische gebeurtenissen meegemaakt. Ze is vijf jaar in Nederland, haar asielaanvraag is twee keer afgewezen.

Alles van binnen huilt

‘Ik ben Ali. De man die altijd lacht. Jaren geleden ben ik gevlucht uit Iran. Een prachtig land – mits je denkt zoals dat van je wordt geëist. Er valt niet te leven met steeds de dreiging van opgepakt worden. Maar een leven zonder papieren is ook geen leven – weet ik nu. Mijn asielaanvragen zijn afgewezen. Het maakt me radeloos. Ik kan niemand uitleggen hoe groot mijn wanhoop is. Alles van binnen huilt. Maar ik blijf geloven in mezelf. In mijn kracht. En in mijn discipline om van elke dag iets bijzonders te maken.’

Ali (34) bereikte Nederland na zijn vlucht uit Iran. Zijn moeder woont ook in Nederland en heeft inmiddels een verblijfsvergunning. Ali niet.

Helemaal klem

‘Soms kan één beslissing de rest van je leven moeilijker maken. Dertien jaar geleden werd ik herenigd met mijn neef: de man aan wie ik was uitgehuwelijkt. Dat was geen goed huwelijk. Toen we na twee jaar uit elkaar gingen, heeft hij mij uitgeschreven uit de gemeente. Zonder papieren bestond ik vanaf dat moment feitelijk niet meer. Ik mocht daarom niet werken en verloor mijn mooie baan. Ik raakte ook mijn huis kwijt. Al jaren zit ik klem. Mijn familie heeft het contact verbroken. En in het land waar ik nu thuis ben, mag ik niet blijven. Waar moet ik heen?’

Laïla (42) komt uit Marokko en probeert al dertien jaar een bestaan op te bouwen in Nederland. Ze woont in een opvangcentrum en ziet de toekomst somber in.

Oorlog in mijzelf

‘Ik vluchtte niet voor de oorlog uit mijn land. Ik vluchtte voor de oorlog in mijzelf. Ik val op mannen, ik ben homoseksueel. Die gevoelens mag ik niet hebben in het land dat ooit mijn thuis was. Mijn vlucht begon veertien jaar geleden. Al die jaren dat ik hier ben, voelt dit als mijn plek. Hier wil ik zijn. Mijn asielaanvraag is afgewezen, maar teruggaan naar Egypte is geen optie. Dan ben ik liever dood. Ik weet al heel lang niet goed meer wat ik moet doen. In de wanhoop kan ik niet meer goed begrijpen wat er met mijn leven gebeurt. Ik ben destijds gevlucht, maar ik ben nog nergens aangekomen.’

Botros (33) is sinds 2007 in Nederland. Na zijn vlucht uit Egypte hoopte hij hier veilig te zijn. Het liefst zou hij in alles deel uitmaken van de Nederlandse samenleving en hier een fietsenwinkel beginnen.

Alles achtergelaten

Halsoverkop ben ik die nacht vertrokken. Alles heb ik achtergelaten. Mijn vader, mijn moeder, mijn familie, mijn vrienden. Er was niet eens tijd om afscheid te nemen. Ik ben nu vier jaar hier in Nederland. Mijn hart is verscheurd. Ik voel me hier vrij omdat ik mag geloven zoals ik dat wil, zonder dat ik opgepakt en vervolgd wordt. Maar de prijs is onmenselijk hoog. Mijn familie loopt gevaar door de keuzes die ik heb gemaakt; ik kan geen contact met ze opnemen. Ik ben mijn leven verloren in het land waar ik geboren ben. Alles in mij verlangt naar een nieuw en veilig bestaan.’

Azam (31) ontvluchtte Iran in 2017. Bekeerlingen worden er vervolgd omdat zij zich van de islam af wenden. Azam droomt ervan godsdienstdocente te zijn. Ze is in Nederland begonnen aan een Bijbelstudie en zingt mee in een kerkkoor.

Meer over ongedocumenteerden

Geef jij ook?

Help jij ons mee om ongedocumenteerde mensen te ondersteunen die zo ernstig buiten de boot vallen? Ze hebben onze hulp hard nodig.

Doneer direct