Onvoldoende match
Hoe kan het dat fondsen ondanks al die voordelen vaak nog vasthouden aan projectfinanciering? Crins: ‘Projectfinanciering geeft je het gevoel van grip. Het is gewoon fijn dat je over de output van een project iets kan zeggen. Maar dat vertelt nog niks over de ímpact die je maakt. Als fonds ben je met grote issues in de samenleving bezig. Die zijn niet in projecten te vangen. Er is dus eigenlijk onvoldoende match tussen je grotere doel en je geefstrategie. Bovendien houden we met projectfinanciering organisaties onbedoeld klein. Doordat ze alleen geld krijgen voor activiteiten die gericht zijn op hun doelgroep, krijgen ze nooit de rust en tijd om hun organisatie te versterken. Bijvoorbeeld om hun positie te verstevigen of hun medewerkers te scholen. Je holt ze als het ware onbedoeld uit.’
Even wennen
Crins begrijpt dat er fondsen zijn die aarzeling hebben voor filantropie vanuit vertrouwen. Het vraagt immers om een andere manier van kijken en doen. Hoe zat dat bij Kansfonds? ‘Eigenlijk waren er nauwelijks hindernissen. Het was even wennen voor de adviseurs omdat zij de projecten altijd beoordeelden volgens een vast format. Nu werd er iets anders van ze gevraagd. Maar omdat we ze in het denken vroegtijdig meenamen, was het draagvlak groot. Ook bleek dat we aanvragen voor ongeoormerkte financiering niet door ons administratieve systeem konden loodsen. Dat hebben we simpelweg opgelost door bij vragen die niet van toepassing zijn, een kruisje te zetten. Het bestaande informatiesysteem van je fonds hoeft dus niet gelijk op de schop.’
Wat zijn haar tips om een begin te maken met filantropie vanuit vertrouwen? ‘Kijk eens naar de organisaties die je al heel lang steunt met projectfinanciering. Sluit die projectfinanciering nog wel aan of zit er een reden achter dat ze steeds terugkomen? Misschien zijn dat organisaties waarmee je een meerjarige, vrij besteedbare financiering eens kan uitproberen. Omdat je ze al kent gaat dat ook makkelijker. Ga vooral ook binnen je fonds met elkaar in gesprek. Waar is het je als fonds om te doen, welke organisaties kunnen daaraan bijdragen en welke financieringsvorm past daarbij? Zoek naar de match.’
Het goede doen
Het besef groeit dat er iets moet veranderen om als fonds het verschil te maken. De belangstelling voor filantropie vanuit vertrouwen neemt dan ook toe, merkt Crins. Inmiddels wordt daarnaar onderzoek gedaan door het Center for Grantmaking Research van het Centrum voor Filantropie van de Vrije Universiteit met geld van de Nationale Postcode Loterij. Crins is daaraan verbonden als research fellow. ‘Er valt al veel te lezen over hoe je de eerste stappen kunt zetten. Maar het meeste leer je van elkaar. Fondsen hebben elkaar ook nodig om langere tijd ongeoormerkt te financieren. Zoiets kun je vaak niet alleen doen, gezien de investering en de tijdspanne. Wij kunnen nooit zonder hulp van andere fondsen de inloophuizen verstevigen. En zij ook niet zonder ons. Zo helpen fondsen ook elkaars missie vervullen en leren we voortdurend het goede te doen. Vanuit vertrouwen.’
Tekst: Cecile Vossen
