Kaya (23) zat in de meidenopvang bij het Leger des Heils toen zij in contact kwam met het Straat Consulaat Den Haag. Ze hoorde over het ‘Terug naar School’ project en besloot zich aan te melden. “Ik zat al een paar maanden in de crisisopvang en ging al 2 jaar niet meer naar school. Het voelde alsof ik vastzat. Toen het Straat Consulaat kwam praten over het ‘Terug naar School’ project ging alles heel snel. Ze keken naar mijn motivatie en of ik het vol kon houden om weer naar school te gaan. Ik was dolblij dat ik deze kans kreeg! Sinds een maand heb ik een eigen woonplek en dat geeft me de rust om me helemaal op mijn schoolwerk te richten.”
Toegang tot onderwijs: hoe maak je dat ook voor thuisloze jongeren vanzelfsprekend?
Een thuis begint met een huis, liefst een permanente plek. Maar een thuis is meer dan een dak boven je hoofd. Het is ook ruimte krijgen om je talenten te ontwikkelen, bijvoorbeeld door een opleiding te volgen. Maar toegang tot onderwijs is voor dak- en thuisloze jongeren helemaal niet zo vanzelfsprekend. Terwijl een diploma essentieel is voor hun toekomstperspectief. Het Straat Consulaat in Den Haag biedt met het ‘Terug naar School’ project een eerste stap naar een zelfstandige toekomst.
Als ze het op eigen houtje moeten regelen, lopen ze vast in de regelgeving.
De enige voorwaarde: weer naar school willen
Het Straat Consulaat komt op voor de belangen van dak- en thuisloze mensen in Den Haag. Voor dak- en thuisloze jongeren is het vaak erg lastig om aan het werk te gaan als ze niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Daarom zoekt de organisatie (ex) dak- en thuisloze jongeren actief op en gaat het gesprek aan over hun schoolwens en toekomstperspectief.
Evelien van den Bergh, projectleider bij het Straat Consulaat: “Met het ‘Terug naar School’ project zetten we volledig in op de kansen voor jongeren om een diploma te behalen en wat ze nodig hebben om die stap te kunnen zetten. Voor toegang tot onderwijs helpen we jongeren dus ook om te kijken naar de beste oplossing bij hun financiële situatie. Als ze al die zaken op eigen houtje moeten uitzoeken, lopen ze vast in de complexiteit van het systeem. Het enige wat ze zelf mee moeten brengen, is hun volledige motivatie om ervoor te gaan.”
Heel wat meer dan rekenen en taal
Het doel van het ‘Terug naar School’ project is een veilige opstap creëren voor jongeren om weer naar school te gaan. Want ze willen vaak wel, maar we constateerden dat de stap te groot is om direct met een opleiding te starten. Om die stap te overbruggen bieden we dit traject aan in samenwerking met ROC Mondriaan. In het programma dat 12 weken duurt is er veel ruimte voor persoonlijke aandacht en wordt gekeken waar iemands capaciteit ligt. “Dat is heel wat meer dan alleen het taal- en rekenniveau bepalen”, aldus Evelien. “We kijken bijvoorbeeld hoe de jongeren in het studieprogramma samenwerken en hoe ze een opdracht oppakken.”
Ook er is aandacht voor wat er nog meer op hun bordje ligt. Dat betekent soms dat ze eerst ruimte nodig hebben om aan hun persoonlijke ontwikkeling te werken voordat ze kunnen doorstromen naar een opleiding. “Door de persoonlijke aandacht die wij geven, kunnen we echt aan de slag met de jongeren. Ze voelen zich gezien en dat motiveert ze. In sommige gevallen kan een jongere zelfs direct doorstromen naar MBO niveau 3 of 4. Voor een jongere die geen diploma heeft, kan dit project een aantal jaar naar school gaan schelen”, vertelt Evelien.
Ik heb geleerd weer positief te zijn en wil graag verder.
Je moet het met elkaar doen
“Samenwerken met de school en andere hulpverleners tijdens het project is heel belangrijk”, zegt Evelien. “Als het project is gestart, begint het pas echt en is de uitdaging om regelmatig contact te houden met de jongeren. Als ik een jongere niet kan bereiken, ga ik naar de school om ze daar te ontmoeten. Ik vraag hoe met ze gaat op school en daarbuiten. Door samen te werken met de docenten en schooldecaan, kan je veel voor de jongeren betekenen.”
Jouw Ingebrachte Mentor (JIM)
Uit een eerder onderzoek van de Universiteit van Amsterdam kwam naar voren dat een mentor uit het natuurlijke netwerk van de jongere voor extra steun zorgt. Evelien bevestigt dit: “We zien dat jongeren ook iemand moeten kunnen bellen na kantooruren of in het weekend. Mijn telefoon staat dan uit. Dus bedachten we de JIM: Jouw Ingebrachte Mentor. Een persoon bij wie de jongere zich veilig voelt en waar hij of zij terechtkan als wij of de hulpverleners even niet beschikbaar zijn. Ik ben ervan overtuigd dat een JIM een zinvolle bijdrage kan leveren op momenten dat een jongere steun nodig heeft.”
Jezelf zijn
Wat het voor Kaya betekent om een eigen thuis te hebben? Vooral het gevoel echt geholpen te zijn. “Ik heb een eigen plek en kan veel meer mezelf zijn, zonder allemaal regeltjes van de opvang.” Na het ‘Terug naar School’ project is Kaya in september 2021 met een MBO-opleiding Zorg en Welzijn gestart. Ze wil later met jongeren werken die een verslavingsachtergrond of multiproblematiek hebben. “Zo kan ik zelf ook weer mensen helpen.”
Het belang van actieonderzoek voor ‘Alle jongeren een thuis’
Actieonderzoek is een belangrijk onderdeel van ons programma ‘Alle jongeren een thuis’. Het betekent dat we met onze partners in de praktijk uitvinden wat werkt en wat niet. Al doende leren we en werken we aan oplossingen die vaak in eerste instantie als onhaalbaar werden gezien. Door op kleine schaal te onderzoeken, kunnen we verandering in gang zetten om projecten zoals het ‘Terug naar School’ project groot te maken. In het actieonderzoek hebben we samen met partners en jongeren 5 uitgangspunten geformuleerd die vertellen waarom we doen wat we doen:
5 uitgangspunten van het actieonderzoek
Deze uitgangspunten bieden houvast voor de projecten, maar zullen ook in ontwikkeling zijn, naarmate we leren, reflecteren en vervolgstappen zetten met de projecten.
